Razend populair werd de puntkomma dankzij de emoticon, ook wel smiley genoemd.  Een puntkomma in combinatie met een haakje sluiten ) levert een knipogende  smiley op. Een dubbele punt met een haakje sluiten ) een lachende smiley. Maar  wanneer gebruik je de puntkomma eigenlijk in een tekst? Of de dubbele punt? En dan goed! Die vraag krijg ik weleens als ik teksten nakijk of als ik zelf zit te stoeien met  tekst. Tijd dus om de feiten op een rijtje te zetten en mijn kennis even op te frissen.  Voor mezelf en voor jou!

Puntkomma
De puntkomma is een leesteken. Het heeft iets weg van een punt, maar ook van een komma. Een puntkomma wordt midden in een zin geschreven; achter de puntkomma komt geen hoofdletter. Met een puntkomma laat je de samenhang zien tussen twee zinnen. De samenhang is sterker dan wanneer je een punt gebruikt. Je kunt bijvoorbeeld het woord ‘en’ of het woord ‘maar’ toevoegen tussen twee zinnen in je tekst. Maar, je raadt het al, je kunt ook een puntkomma toevoegen.

😉 Een puntkomma gebruik je bij twee zelfstandige zinnen. Dit doe je als de zinnen duidelijk in elkaars verlengde liggen. De zinnen worden door de puntkomma meer met elkaar verbonden en doorgaans vergroot de puntkomma de leesbaarheid.

Een voorbeeld:
Marit vertelde dat ze naar de tandarts ging maar ze had er helemaal geen zin in.
Marit vertelde dat ze naar de tandarts ging en ze had helemaal geen zin.

Met een puntkomma ziet het er als volgt uit:
Marit vertelde dat ze naar de tandarts ging; toch had ze geen zin.

Dubbele punt
De dubbele punt is net als de puntkomma een leesteken, dat midden in een zin wordt geschreven. De dubbele punt kondigt iets aan. Je gebruikt de dubbele punt voor een opsomming, een citaat of als er een verklaring of uitleg volgt.

Een voorbeeld:
Haar vriend dronk van alles door elkaar: bier, wijn, whisky en wodka.(opsomming)
Toen ze wegreed bedacht ze: ik ben mijn portemonnee vergeten. (citaat)
Ik kom niet: ik heb een andere afspraak. (verklaring/uitleg)

Na een dubbele punt volgt meestal geen hoofdletter. Er volgt wel een hoofdletter als er een volledige zin wordt geciteerd ( niet een gedachte!), bij namen en als er een opsomming volgt van volledige zinnen.

Een voorbeeld:
De minister heeft gezegd: ‘Dit plan gaat niet door.’ (volledige zin geciteerd)
De rondreis door Jordanië gaat langs de volgende plaatsen: Aqaba, Madane en Petra. (namen)
De volgende afspraken werden gemaakt:
– De notulen worden binnen een week verspreid naar alle leden van de redactie.
– Maak binnen drie dagen melding van onjuistheden in de notulen.
– Notulen worden aangepast naar aanleiding van alle opmerkingen en opnieuw verzonden. (opsomming volledige zinnen)

Bij rekenen en wiskunde wordt de dubbele punt ook regelmatig gebruikt:

• bij delen: 6:3 = 2
• bij verhoudingen: het aantal jongens verhoudt zich tot het aantal meisjes in de klas als 2:3
• bij het aangeven van de schaal van bijvoorbeeld een atlaskaart: 1:25.000

Dus: gebruik niet alleen een ; en een : bij 😉 en  🙂 of een : bij wiskunde of rekenen maar hanteer ze ook om je tekst leesbaar te maken. Wees daarbij niet te voorzichtig; gebruik ze vooral op gevoel!

©Petra Steffens